با مجله: حقوق امروز
در این شماره نامه انتقادى فاضل ارجمند آقاى سید هادى خسروشاهى را كه مستقیماً به مدیر ما نوشته‌اند عیناً درج می‌كنیم و توفیق ایشان را آرزو می‌نمائیم. حقوق امروز
به نام خدا
جناب آقاى بهاءالدین طباطبایى؛ مدیر دانشمند مجله حقوق امروز
پس از سلام، سلامتى و موفقیت شما را آرزومندم. مدتى بود كه مجله «حقوق امروز» به كتابخانه مجله مكتب اسلام مى‌رسید و اینجانب به علت پاره‌اى گرفتارى‌ها موفق به مطالعه آن نمى‌شدم تا اینكه در شماره 7 و 8 این مجله، بخشى از مقالات ارزنده آقاى دكتر پرویز شهبندى از آن مجله نقل شد و حقیر پس از مطالعه آن دو مقاله در مجله خودمان، به مطالعه «حقوق امروز» راغب شدم و پس از مطالعه شماره 21 و 22 آن، بر خود لازم دیدم كه انتشار چنین مجله وزینى را به شما تبریك بگویم و موفقیت بیش از پیش شما را آرزومند گردم.
اغلب مقالات مجله شما علمى و آموزنده و ارزنده است و هیچ نیازى نیست كه ما از مقاله خاصى تعریف و تمجید كنیم. ولى در شماره 22 مقاله‌اى درباره «تحریف تورات» نوشته شده بود كه چون اینجانب نیز مطالعاتى در این زمینه داشتم، با توجه به اختصار آن، بسیار جالب بود، ولى اى كاش نویسنده محترم آن، حوصله بیشترى داشت و به جاى نقل شماره آیات و باب هاى تحریف شده، لااقل براى نمونه، چند آیه! از آنها را نقل مى‌كرد که براى خوانندگان مجله مفیدتر مى‌بود!... چون تصدیق مى‌فرمایند كه مردم حوصله مراجعه به ابواب مختلف یك كتاب تحریف شده را ندارند و براى آنها باید لااقل شواهدى نشان داد تا بیشتر با ماهیت مسئله آشنا شوند.
در هر صورت اگر نویسنده محترم آن مقاله، فرصتى به دست آورند و براى خوانندگان «حقوق امروز» مقاله «جاندارترى» با شواهدى از آیات تورات، نقل كنند، از نقطه نظر تحقیقى، بسیار ارزنده‌تر خواهد بود.
اینجانب نیز بحثى در این زمینه تهیه نموده‌ام كه شاید به زودى به شكل رساله‌اى چاپ شود كه یك نمونه براى شما ارسال خواهد شد و در صورتی كه مفید بدانید، به ارزیابى آن در مجله خواهید پرداخت.
دیگر اینكه در شماره 21، آقاى اسماعیل نژادى، ضمن بخش دوم مقاله خودشان درباره «كلیات و مبانى حقوق اسلام»، صفحه 57 اشاره به مباحثه‌اى نموده‌اند كه بین فیلسوف اسلام و پرچمدار نهضت‌هاى رهایى‌بخش و جنبش‌هاى ضداستعمارى و ضداستبدادى ملل شرق، مرحوم سید جمال‌الدین اسدآبادى، و فیلسوف فرانسوى ارنست رنان به وقوع پیوسته است و سپس نویسنده محترم اضافه كرده‌اند كه: «این مباحثات در زمان اقامت سید در پاریس صورت گرفت و در مجله عروة الوثقى كه در آن زمان به زبان عربى در پاریس منتشر مى‌شد درج گردید»!
در این باره باید توضیح داده شود كه مباحثات سید و ارنست رنان درباره «اسلام و علم» در مجله «عروة الوثقى» كه از طرف سید جمال‌الدین و شیخ محمد عبده در پاریس چاپ مى‌شد و دوره كامل آن در كتابخانه نگارنده موجود است، درج نشده است، بلكه داستان از این قرار است كه «ارنست رنان» در دانشگاه سوربُن پاریس یك سخنرانى درباره «تضاد اسلام و علم» ایراد مى‌كند كه سید جمال‌الدین پاسخى بر آن مى‌نویسد و این پاسخ در روزنامه: Journal des dibats (در ماه مه 1883 میلادى) درج مى‌گردد و سپس ملاقاتى بین سید و ارنست رنان صورت مى‌گیرد و سید اشتباهات رنان را كاملاً خاطرنشان مى‌سازد.
دانشمند عالیقدر آقاى حاج میرزا عباسقلى واعظ چرندابى كه متأسفانه یك ماه پیش در تبریز درگذشت، مدت‌ها به دنبال متن این «مباحثه» بود تا آنكه سرانجام آقاى دكتر محمد حمیدالله حیدرآبادى استاد سابق دانشگاه پاریس و استاد فعلى دانشگاه استانبول، آن را در ژورنال دیه دیبا، مورخ 18 ماى 1883 م. پیدا نمود و آن را به عربى ترجمه كرد و به مرحوم چرندابى فرستاد و سپس متن آن با تعلیقاتى از آقاى چرندابى در مجله «العرفان» چاپ لبنان، شماره‌هاى 3 ـ 6 سال 46، درج گردید و اینجانب هم آن را چند سال پیش به فارسى برگرداندم كه قسمت‌هایى از آن در مجله «آستان قدس» رضوى منتشر گردید و شاید اگر توفیقى پیدا شد به شكل رساله مستقلى نیز انتشار یابد![1]
در پایان، بار دیگر از خداوند مى‌خواهم كه شما را در نشر این مجله وزین، پیش از پیش موفق بدارد.
با احترامات فائقه، قم: حوزه علمیه
سید هادى خسروشاهى
[1]. ترجمه تکمیل شده این بحث، چندین بار تحت عنوان «اسلام و علم» با اضافاتی از اینجانب ـ علاوه بر تعلیقات مرحوم چرندابی ـ در تبریز و قم چاپ و منتشر گردید و اکنون در انتظار! ویرایش جدید است که به یاری حق چاپ دیگر، و کاملتری، داشته باشد.