نهایت فلسفه (ترجمه نهایت الحکمه)

فهرست مطالب

مقدمه مولف

گفتاری در تعریف فلسفه

مرحله اول: مسائل کلی وجود

فصل اول

فصل دوم: اصالت وجود

فصل سوم: وجود: حقیقتی مشکک است

فصل چهارم: پاره ای از ویژگی های عدم

فصل پنجم: وجود تکرارپذیر نیست

 

مرحله دوم: وجود مستقل و وجود رابط

فصل اول

فصل دوم

فصل سوم: موجود مستقل (فی نفسه) دو گونه است، موجود «لنفسه»

مرحله سوم: وجود ذهنی و وجود خارجی

فصل

مرحله چهارم: ماد قضایا

وجوب و امتناع و امکان و انحصار مواد در آنها

فصل اول

اقسام ضرورت

معانی امکان

فصل دوم

فصل سوم: ماهیت واجب الوجود، همان انیت اوست، یعنی، واجب الوجود..

فصل چهارم: واجب الوجود از همه جهات واجب الوجود است

فصل پنجم: بیان قاعده «الشیء ما لم یحب لم یوجد» و ابطال نظریه «اولویت»

فصل ششم: ممکن نیازمند علت است و علت نیاز، امکان است نه حدوث

فصل هفتم: ممکن در بقاء نیز مانند حدوث نیازمند علت است

فصل هشتم: پاره ای از ویژگی های ممتنع بالذات

خاتمه

 

مرحله پنجم: ماهیت و احکام آن

فصل اول

فصل دوم: اعتبارات ماهیت

فصل سوم: کلی و جزئی

فصل چهارم: ذاتی و عرضی

فصل پنجم: جنس و نوع و فصل و برخی مسائل مربوط به آنها

فصل ششم: «فصل» و آنچه بدان مربوط است

فصل هفتم: پاره ای از احکام «نوع»

 

مرحله ششم: درباره مقولات ده گانه

فصل اول: تعریف مقولات و تعداد آنها

فصل دوم: تعریف جوهر، که نسبت به مادون خود جنس است

فصل سوم: تقسیمات اولیه جوهر

فصل چهارم: ماهیت جسم

فصل پنجم:‌ماهیت ماده و اثبات وجود آن

فصل ششم: ماده و جسمیت از یکدیگر جدایی ناپذیرند

فصل هفتم: صور نوعیه که برای جهر جسم مطلق، صور جوهری است

بحث پایانی این فصل

فصل هشتم: مقولات عرضی، «کم»

فصل نهم: اقسام کمّ

فصل دهم: احکام و خواص کم

فصل یازدهم: «کیف» و تقسیمات آن

فصل دوازدهم: کیفیات محسوس

فصل سیزدهم: کیفیات مختص به کمیات

فصل چهاردهم: کیفیات استعدادی (قوه و لاقوه)

فصل پانزدهم: کیفیات نفسانی

فصل شانزدهم: اضافه

فصل هفدهم: مقوله «اَین»

فصل هجدهم: مقوله متی

فصل نوزدهم: مقوله وضع

فصل بیستم: مقوله جده (ملک)

فصل بیست و یکم:‌ فعل و انفعال (ان یفعل و ان ینفعل)

 

مرحله هفتم: واحد و کثیر

فصل اول

یادآوری

فصل دوم: اقسام واحد

فصل سوم: هو هویت (این همانی)

فصل چهارم: اقسام حمل

فصل پنجم: غیریت و اقسام آن

فصل ششم: تقابل تناقض

فصل هفتم: تقابل عدم و ملکه

فصل هشتم: تقابل تضایف

فصل نهم: تقابل تضلد

بحث پایانی

 

مرحله هشتم: علت و معلول

فصل اول: اثبات علیت و معلولیت در وجود

فصل دوم: تقسیمات علت

فصل سوم: با وجود علت وجود معلول، و با وجود معلول

فصل چهارم: یک علت واحد جز یک معلول واحد ندارد

فصل پنجم: دور و تسلسل در سلسله علل محال است

برهان اول

برهان دوم

برهان سوم

یادآوری

یادآوری دیگر

یادآوری دیگر

فصل ششم: علت فاعلی

فصل هفتم: اقسام علت فاعلی

فصل هشتم: در عالم وجود، موثری به معنی حقیقی کلمه جز حق تعالی نیست

فصل نهم: فاعل تام، در وجود قوی تر و متقدم بر فعل خویش است

فصل دهم: شیء بسیط ممکن نیست هم فاعل و هم قابل باشد

فصل یازدهم: علت غایی و اثبات آن

یادآوری

فصل دوازدهم: افعال عبث و آنچه به قصد ضروری یا بر حسب عادت و...

فصل سیزدهم: ردّ نظریه بخت و اتفاق که مبتنی بر نفی رابطه بین فاعل و...

فصل چهاردهم: علت مادی و صوری

علت صوری

فصل پانزدهم: علت جسمانی

 

مرحله نهم: قوه و فعل

توضیح درباره دو اصطلاح قوه و فعل

فصل اول: هر موجود حادث زمانی مسبوق به قوه وجود است

فصل دوم: تقسیم وجود به وجود بالقه و بالفعل

فصل سوم: حرکت و آنچه بدان مربوط است

فصل چهارم: اقسام تغیر

فصل پنجم: مبدأ  منتهای حرکت

فصل ششم: مسافت

فصل هفتم: مقولاتی که حرکت در آنها واقع می شود

فصل هشتم: حرکت جوهری و مسائل متفرع بر آن

فصل نهم: موضوع حرکت

فصل دهم: محرک یا فاعل حرکت

فصل یازدهم: زمان

یادآوری

فصل دازدهم: معنی سرعت و بطو

فصل سیزدهم: سکون

فصل چهاردهم: اقسام حرکت

بحث پایانی

 

مرحله دهم: سبق و لحوق و قدم و حدوث

فصل اول:  سبق و لحوق یا تقدم و تأخّر

فصل دوم: ملاک سبق و لحوق در هر یک از اقسام تقدم و تأخر

فصل سوم:معیّت

فصل چهارم: قدم و حدوث و اقسام آن

فصل پنجم: قدم و حدوث زمانی

یادآوری

فصل ششم: حدوث و قدم ذاتی

فصل هفتم: حدوث و قدم به حق

فصل هشتم: حدوث و قدم دهری

مرحله یازدهم: عقل و عاقل و معقول

فصل اول: تعریف علم و اقسام آن

فصل دوم: اتحاد عالم و معلوم یا اتحاد عاقل و معقول

فصل سوم: تقسیم علم حصولی

فصل چهارم: تقسیم علم حصولی به کلی و جزئی از دیدگاهی دیگر

یادآوری

فصل پنجم: انواع تعقل

فصل ششم: مراتب عقل

فصل هفتم: صور علمیه را چه عاملی بر عقل افاضه می کند؟

فصل هشتم: انقسام علم حصولی به تصور و تصدیق

فصل نهم: علم حصولی دو گونه است، بدیهی و نظری

یادآوری

فصل دهم: علم حصولی دو گونه است، حقیقی و اعتباری

یادآوری

فصل یازدهم: علم حضری منحصر به آگاهی شیء از خود نیست

فصل دوازدهم: هر امر مجردی، عقل و عاقل و معقول است

فصل سیزدهم: علم به معلول، از طریق علم به علت و خواص آن حاصل می شود

فصل چهاردهم: علوم از لوازم ذاتی نفس نیست

فصل پانزدهم: تقسیمات دیگر علم

 

مرحله دوازدهم: مباحثی که اختصاص به واجب الوجود عزّاسمه دارد

فصل اول: اثبات وجود واجب متعال

فصل دوم: چند برهان دیگر در اثبات واجب الوجود

یادآوری

فصل سوم: واجب بالذات ماهیت ندارد

فصل چهارم: ذات واجب متعال بسیط است و مرکب از اجزاء خارجی یا ذهنی نیست

فصل پنجم: یگانگی ذات واجب و این که در وجوب وجود شریک ندارد

فصل ششم: ذات واجب در ربوبیت یگانه است

فصل هفتم: واجب متعال در هیچ مفهومی از مفاهیم با چیزی مشارکت مصداقی ندارد

فصل نهم: صفات ذاتی واجب متعال عین ذات اوست

فصل دهم: صفات فعلیه زائد بر ذات واجب

فصل یازدهم: علم واجب متعال

فصل دوازدهم: عنایت و قضا و قدر

فصل سیزدهم: قدرت واجب متعال

فصل چهاردهم: شمول اراده واجب متعال

(جبر و اختیار)

یادآوری

فصل پانزدهم: حیات  ذات متعال

فصل شانزدهم: اراده و کلام ذات متعال

فصل هفدهم: عنایت الهی نسبت به خلق، و این که نظام هستی بهترین و...

فصل هجدهم: خیر و شرّ و بیان چگونگی وقوع شرّ در قضاء الهی

فصل نوزدهم: ترتیب افعال حق تعالی، یا نظام آفرینش

فصل بیستم: عالی عقلی و نظام آن و چگونگی تحقق کثرت در آن

یادآوری

فصل بیست و یکم: عالم مثال

فصل بیست و دوم: عالم مادی

فصل بیست و سوم: حدوث عالم

فصل بیست و چهارم: دوام فیض