محمدعلی جناح

مقدمه مترجم
اسلام به وسیله مشعل فروزان قرآن كریم و به رهبری رسول اكرم(ص) پیام نوین برادری عموم بشر را كه براساس محبت و اخلاق و مساوات همه افراد استوار است به این جهان آورد و با تمام نیرو علیه بربریت و وحشیگری و ستمگری مبارزه كرد. آن‌دسته از افراد روشندل و جوانمرد و فداكاری كه زبده و نخبه دودمان انسانیت بودند، به این نغمه ملكوتی گوش فرا داده و با عزمی راسخ بر همه مشكلات فائق آمدند و تعلیمات دمكراسی واقعی را بسط و توسعه دادند، و در روشنایی و مشعل هدایتی كه به دست گرفته بودند، در كمتر از یك قرن محیط تاریك اجتماع را منور ساختند و در همان اوایل امر، پرتوی از این تابش در شبه قارة هند منعكس گردید و سپس به تدریج در این سرزمین پهناور نفوذ قابل توجهی نمود، به این بیان كه:

عده‌ای از مبلغان اسلام، از كوه‌های مركزی آسیا و گروهی دیگر از كرانه خلیج فارس به طرف هندوستان سرازیر شدند و سپس فرهنگ و علوم عالیه اسلامی و اصول حكومت را به مردم این سرزمین آموختند، در نتیجه در مدتی كمتر از هزار سال، یك‌سوم مردم هند، دین حنیف اسلام را در آغوش گرفتند و بر اثر پخش تعلیمات اسلامی و استقرار عدالت و امنیت، كشور هند سعادتمندترین و مرفه‌ترین كشورهای روی زمین قرار گرفت. خلاصه گفتار اینكه: تعلیمات عالیه اسلامی مانند گوهر درخشنده‌ای تابیدن گرفت و مردم دور دست را نیز مجذوب كرد، ولی بعداً بر اثر تن‌پروری و عیاشی زمامداران و طبقات ممتاز، مسلمانان هند به تدریج از حس و حركت بازماندند و روح مقدس تعلیمات اسلام دچار رخوت و سستی گردید. در چنین موقعی دستهای ناپاك مردم مغرب زمین، فرصتی به‌دست آورده و فتنه‌ها برانگیخت تا زمام حكومت را در دست گرفت و از آن پس نیز كه فشار قدرت استعمار بر پیكر مسلمانان سنگینی كرد، در سال 1857 به امید تحصیل آزادی و شكستن طوق  رقیت قیام كردند، ولی تیر امیدشان به سنگ خورد و خونهای گرانبهایشان به هدر رفت، آنگاه بیشتر از پیش دچار انحطاط و زبونی گردیدند.

حكومت قاهر استعمار كه قبل از وقت، قدرت سیاسی را از مسلمانان سلب كرده بود و همین جمعیت را رقیب خویش می‌انگاشت، از قیام مجدد مسلمانان بیشتر نگران شد و علاوه از تضییقات تازه‌ای كه فراهم نمود به هندوها كه تا این تاریخ هیچ‌گونه صلاحیتی در امور كشوری و لشگری از خود ابراز نكرده بودند، میدان عمل وسیع‌تری داد و بغض و كینه‌های تاریخی آنها را نسبت به مسلمانان تحریك كرد، و مقدمات سقوط و انهدام قطعی مسلمانان را ماهرانه تهیه نمود. در این موقع حساس و خطرناك رجالی از قبیل مرحوم سید احمدخان و نواب محسن‌الملك و وقارالملك و امثالهم برای نجات مسلمانان دامن همت بر كمر زدند و به وسائل مقتضی كه اهم آن نشر و توسعة فرهنگ در میان مسلمانان و سپس تأسیس حزبی سیاسی به نام «مسلم‌لیگ» اقدام كردند، سپس رجال فداكار دیگری از قبیل مولانا محمدعلی و شوكت‌علی و حكیم‌اجمل‌خان و حكیم انصاری و امثال آنان و بالاخره متفكر بزرگ اسلامی علامه محمداقبال و مرد عالیقدر سیاسی، لیاقت علیخان قیام كرده و رهبری كشتی طوفانی مسلمانان را برعهده گرفتند، و در روزهایی كه پیكر نحیف اسلام بر اثر فشار امپریالیزم غرب، به حال احتضار افتاده بود، و امپریالیزم نوظهور «هندو» تحت لوای «كنگره» می‌رفت كه اسلام و ملیت مسلمانان و نور جاوید خدایی را در شبه قارة هند منطقی سازد خدای بزرگ به حكم «... والله متم نوره و لو كره المشركون» مرد مصمم و مجهز و توانایی را به نام «محمدعلی جناح» برانگیخت و او را موفق ساخت تا آب رفته را به جوی آرد و نگذارد كه مجاهدتها و فداكاریها و پرتوافشانیهای غازیان و مبلغان و عارفان و معلمان و دانشمندان بزرگ اسلامی، فدای جاه‌طلبی‌ها و خودپرستیهای بت‌پرستان و گاوپرستان و مقهور ریاكاریها و فریبكاریها و جادوگریهای فرقة اكثریت گردد. آری، این خطر به حقیقت از فشار دویست سالة امپریالیزم غرب به درجات عنیف‌تر و شدیدتر بود، و چه بسا ناظران بی‌طرف عقیده دارند كه اگر بصیرت و درایت و استقامت قائد اعظم و همكاران فداكار او نبود، یكصد میلیون مسلمان هند دچار همان سرنوشتی می‌شدند، كه نصیب مسلمانان اسپانیا گردید.

چه خطری بالاتر از اینكه پاندیت نهرو، شاگرد اول مكتب گاندی و زبان «كنگره» با كمال بی‌پروایی صاف و صریح، منكر موجودیت و «ملیت مسلمانان» گردید و آشكارا به جهانیان اعلام كرد كه:
«فكر ملیت مسلمان، فقط اختراع و جعلی است ناشی از تصور عدة قلیلی، كه اگر نشریات و تبلیغات‌شان به كار نمی‌افتاد، این خبر جز به گوش افراد معدودی نمی‌رسید، و حتی اگر افراد زیادی هم به این فكر گرویده‌ باشند، معذلك، این فكر در برابر اصطكاك با حقیقت، نابود خواهد شد»!
واعجبا این دیپلمات خطرناك آسیایی، با آن همه لاف و گزاف دمكراسی و ادعای رهبری آسیا و آفریقا، وجود یكصد میلیون جمعیت مسلمان را با آن همه امتیازات علمی و فرهنگی و ادبی و تاریخی نادیده می‌گیرد، و فكر وسیع و اصیل و نهایی انسانی، یعنی خداپرستی را در اصطكاك با حقیقت، یعنی بت‌پرستی نابود شده می‌انگارد!

پناه بر خدا از این مغلطه و سفسطه به نام وحدت ملی، یا هند متحد!
و از این خطرناكتر نظر موافق، بلكه مساعد اكثر مقامات سیاسی قدرت فائقه وقت بود كه تصور می‌كردند همة سكنة كشور هند مانند انگلیس‌ها (بنا بر ادعای مستر گاندی و پاندیت نهرو) می‌توانند به صورت هند متحد با یكدیگر زندگی كنند.

به هر حال نبوغ و شایستگی فوق‌التصور قائد اعظم كه مؤلف كتاب «فتوای راجع به هند» او را مهمترین مرد سیاسی ‌آسیا نامیده است این هر دو طلسم را شكست، و همان جمله كوتاه «ما مسلمانان یك ملت هستیم» را  در برابر طوفان های خیره‌كننده مشكلات به شرحی كه در این كتاب مندرج است عملی كرد و رفت.
برای معرفی اجمالی از كتاب حاضر كه ترجمه انگلیسی است باید بگویم: دربارة زندگی قائد اعظم كتابهای متعددی نوشته شده است، ولی امتیاز این تألیف در آن است كه تحقیق موجز ممتع در تاریخ حیات این مرد بزرگ و محصول دو سال مطالعات یك نفر محقق خارجی است كه دقیقاً و بی‌طرفانه تألیفات گذشته و مستندات زیادی را  (بالغ بر سی جلد تألیفات گوناگون) مورد مطالعه قرار داده و به علاوه طی دو سال گردش در هند و پاكستان با جمعی در حدود دویست نفر از معاصران قائد اعظم تماس گرفته و از خاطرات آنها استفاده كرده است، بدین جهت شاید بهترین مرجعی باشد كه علاوه بر تصویر واقعی گوشه‌هایی از شخصیت قائد اعظم، صورت واقعی و منشأ نهضت‌ها و تضادها و سیر حوادث شبه قاره هند و پاكستان را به طور اختصار تشریح و توضیح كرده است. امیدوارم مطالعه دقیق علاقه‌مندان به این نهضت عظیم اسلامی و سرمشق گرفتن خوانندگان جوان از درایت و بصیرت و استقامت این مرد خدا ساخته، برای مترجم، اجری باشد مشكور و سعی باشد مبرور.

سیدغلامرضا سعیدی
تهران ـ دهم آذر ماه 1336