به گزارش خبرنگار ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری، رئیس پژوهشکده عروة الوثفی، روز گذشته شنبه، ۲۳ اسفندماه، در مراسم گرامیداشت آیتالله سیدهادی خسروشاهی که از سوی خبرگزاری ایکنا برگزار شد به ایراد سخنرانی پرداخت. متن سخنان وی در ادامه میآید:
بنده بناست دقایقی درباره ابعاد شخصیتی مرحوم حضرت آیتالله خسروشاهی عرایضی داشته باشم؛ بنابراین لازم دیدم به بُعد و نگاه تقریبی ایشان در بین ادیان و مذاهب بپردازم. بنده به حَسَب سالهای آشنایی زیادی که با این شخصیت ممتاز بینالمللی داشتم و به وی عشق و علاقه میورزیدم نکاتی آموزنده از ایشان در عرصه بینالملل اعم از مسائل آموزشی و تبلیغی دریافت کردم که در تنویر افکار جامعه به ویژه نسل جوان تأثیرگذار است.
بنده چند نکته راجع به مرحوم خسروشاهی در بُعد تقریب بینالادیانی و بین المذاهبی که برجستهتر است عرض میکنم. ایشان پدیدههای نوظهور خرافی و افراطی جهان اسلام را دائم رصد میکرد و با آن نگاههای افراطی که وی در فرقههای مختلف از جمله وهابیت آشنا بود و خطرات و آسیبهایی که از سوی این فرقههای نابخرد ظاله متوجه جهان اسلام بود را برای همه گوشزد میکرد. پیداست اگر پدیدههای نوظهوری که حامل اندیشههای افراطی و خشن هستند و به نام اسلام و پیامبر(ص) قصد نفوذ در میان آحاد جامعه اسلامی دارند مورد شناسایی واقع نشوند قطعاً مقابله با این نوع افکار منحط کار آسانی نخواهد بود.
این اقدام در معرفی اسلام نابی که منبعث از کتاب و سنت است و با عقلانیت انطباق دارد تأثیری اساسی خواهد داشت. مسلماً تعریف، شناسایی و کشف آن اندیشههای افراطی در این جهت از تبلیغ اسلام ناب هم کمک شایانی میکند. از طرفی دیگر شناخت نقاط اشتراک مذاهب اسلامی اهمیت بسیاری دارد تا بعداً توسعه و گسترش پیدا کند. شناسایی این نقاط مشترک به انسان کمک میکند که باب گفت و گو و تعامل میان پیروان گوناگون ادیان و مذاهب را باز کند و در نهایت در پرتو این گفتوگوها به نتایج ارزشمندی دست پیدا کند.مرحوم آیتالله خسروشاهی در این جهت هم بینظیر بود.
او گاهی برخی از نکات را با عنوان وجه اشتراک بین ادیان و مذاهب مورد تأکید قرار میداد و معتقد بود با برگزاری نشستهای علمی و همایشهای بینالمللی میتوانیم بر آن نقاط مشترک تأکید کنیم که در نتیجه این باب گفتوگوها به تدریج تقویت شود. از طرفی دیگر معتقد بود اختلافات موجود میان گروههای مختلف مذهبی از طریق گفتوگو امکانپذیر است و حل اختلافات در مسائل اعتقادی، فقهی و تاریخی از راه افزایش تعامل و مذاکرات فیمابینی میتواند بسیاری از اختلافات و منازعات را از بین ببرد.
اهتمام علمای مذاهب اسلامی در ترویج شیوه اعتدال و میانهروی البته با استفاده از همه ظرفیتها، یک ضرورت در جامعه و عصر ماست. مرحوم خسروشاهی در این جهت عملاً نشان داد که بایستی عالمان و صاحبان فکر و نظر در این جهت پرچمدار و پیشقدم باشند و آن شیوه معتدل و رعایت حد وسط در نوع نگاه و برخورد با دیگر ادیان و مذاهب میتواند در شکلگیری امت واحده اسلامی کمک کند لذا دستیابی به راههای علمی در مواجهه با چالشهای مشترک را در مقالات و نوشتههای خود مورد تأکید قرار میدادند چراکه از راه گفت وگو در قالب برگزاری نشستهای علمی میتوان به کاهش چالشها، و فاصلههای میان ادیان و مذاهب و مقابله با فتنهها کمک کرد.
از سوی دیگر ایشان برجستهسازی اندیشههای مشترک اهل تسنن و تشیع و مسیحیت و اسلام، را مورد تأکید قرار میدادند چراکه کمک شایانی به دستیابی به وحدت و همزیستی مسالمت آمیز میکند. البته با محور قرار دادن کتاب و سنت میتوان به آرای مشترک دست یافت و بر آن تأکید ورزید و آن را به عنوان محور یک زندگی جمعی مشترک و توام با صلح و آرامش و به دور از خشونت در جامعه قرار داد. از نظر مرحوم آیتالله خسروشاهی، پشتیبانیهای علمی همه نهادها و مراکز و سازمانها فعال در زمینه تقریب میتواند به این مسئله کمک شایانی کند.
البته ایشان اعتقاد داشت شخصیتهایی که در این زمینه یعنی تقویت بنیه تقریبی بین مذاهب اسلامی وقت گذاشتند باید مورد توجه قرار گیرند و استفاده از تجارب چندین ساله آنها در تحقق افکار و اندیشههای تقریبی و پرورش چنین نیروهایی میتواند در افزایش تقریب اثرگذار باشد. مرحووم خسروشاهی، چه وقتی در واتیکان تشریف داشتنند و چه در جاهای دیگر، حضور عالمان دینی در نشستهای علمی را امری لازم برای آشنا شدن با افکار و اندیشههای دیگر و اقدامی در راستای ترویج اندیشههای اصیل پیامبر و اهل بیت(ع) میدانست لذا اینها را به عنوان الگوهای تعامل و گفت وگوی بین مذاهبی معرفی میکردند.
او شخصیتی بود که میتواند برای دانشجویان، طلاب و عالمان، الگو و سرمشقی برای ترویج دین اسلام و انتقال پیامهای راستین بزرگان دین و در حقیقت تفسیر و تبیین علوم دینی و وحیانی با بهرهگرفتن از عقلانیت و فهم درست از متون دینی باشد. چراکه لحظه به لحظه خود را در خدمت به اسلام و مسلمین در داخل و خارج کشور قرار داد و از همه ظرفیتهای خود به شکل خستگیناپذیر بهره میگرفت و مشغول تنویر و هدایت افکار جامعه بود. امروز جای ایشان واقعا خالی است.