سند ششم: رهبر اباضیّه و کتابی درباره امام علی علیه السلام

سند ششم:

الخوارج انصار الامام علی

رهبر اباضیّه و کتابی درباره امام علی علیه السلام

در الجزایر، گروهی از اباضیّه ـ خوارج ـ زندگی می‌کنند که یکی از معروف‌ترین رهبران مذهبی آن‌ها به نام شیخ سلیمان داود بن یوسف، همه ساله در کنفرانس اندیشه اسلامی شرکت می‌کرد. پیرمرد جالبی بود. از جوان‌های شرکت کننده در کنفرانس بیشتر فعالیت می‌کرد و با همه علمای بلاد تماس می‌گرفت. مردی مطلع از تاریخ بود.

روزی، دو جلد از یک کتاب پلی کپی شده، تحت عنوان «الخوارج من الانصار الامام علی کرم الله وجهه»[1] برای امام موسی صدر و اینجانب آورد و ضمن توضیح، از ما خواست که دیدگاه‌های او را بررسی کنیم و قبل از چاپ کتاب، به ایشان ارائه دهیم تا آن نکات را مورد توجه قرار دهد.

او در پشت جلد کتابی که به من اهدا کرد، چنین نوشته است:

«الی الاستاد الهادی خسروشاهی فی قم.

من الشیخ سلیمان داود بن یوسف.

EL – ATTEF العطف ـ غردایه

CHARDHIA الجزایر

و هو یرجو ملاحظاتِکم حتی یأخذها بعین الاعتبار قبل أن یطبع الکتاب.»

برای امام موسی صدر هم مطلبی مشابه این مطلب نوشته بود. من کتاب او را به ایران آوردم که بررسی کنم و نظریات و پیشنهادهای خود را برای ایشان بفرستم. مدتی گذشت و ناگهان نامه‌ای از امام موسی صدر، در پاسخ به درخواست شیخ سلیمان، به دستم رسید.

امام موسی صدر با آن همه اشتغالات، کتاب را بررسی کرده و نظریه خود را به شیخ اباضی در الجزایر فرستاده بود و بعد، برای آنکه من هم در جریان دیدگاه‌های ایشان باشم، از سر مهر و لطف، فتوکپی نامه‌اش را نیز به اینجانب در قم ارسال نمود.

متن نامه ایشان را به شیخ سلیمان، عیناً نقل می‌کنم تا روشن گردد که رمز موفقیت امام موسی صدر در: کوشش در حد فوق توان و اخلاص در عمل خلاصه می‌شود، کافی است متن نامه را بخوانید:

بسم الله الرحمن الرحیم

رئاسة

المجلس الإسلامی الشیعی الأعلی ـ لبنان

مولانا الجلیل الشیخ سلیمان داود حفظه الله

السلام علیکم و رحمة الله و برکاته: لقد قرأت الکتاب الکریم فوجدته قسمین؛ الاول اخبار المروءات و البطولات و المواقف الاسلامیة الدقیقة الصلبة لابطال الخوارج اولئک الذین لم یسلموا من أقلام السوء و ألسنة الشر. أنّ هذا قسم یحتاج الی تفصیل و تهذیب و تنظیم مبوب و یصبح کتاباً رائعاً و ضروریاً للمکتبة الاسلامیة.

اما القسم الثانی و هو موضوع العلاقات بین الخوارج و بین الامام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام. فهذا موضوع مغفّل و ضروری و مستقل، و لابدّ من طرحه علی الرأی العام الاسلامی و علی المورخین للنقاش، لذلک فانی أقترح فصله عن القسم الاول و طبعه کمقال فی مجله علمیة ادبیة معروفة او طبعه علی الاستنسل و ارساله للباحثین فی انحاء العالم الاسلامی للتعلیق علیه و لنقده و اکماله.

ارجو الّا تتعبوا فان المهمة کبیرة و نتائجها لوحدة المسلمین کبیرة و اکبر، لذلک فان صرف الوقت و الجهد و المال خدمة للإسلام موضع رضا الله سبحانه و تعالی: و علی کل حال فانی حاضر لکل امر بانتظار تکلیفکم لی. و الله یحفظکم و الی القاء.

موسی الصدر

13 رجب، یوم مولد الامام علی علیه السلام

ترجمه:

بسم الله الرحمن الرحیم

سرور جلیل‌القدر، شیخ سلیمان داود حفظه الله 

السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

کتاب را خواندم که مشتمل بر دو قسم است. بخش نخست، اخبار جوانمردی‌ها و قهرمانی‌ها و مواضع دقیق اسلامی قهرمانان خوارج، آنان که از سر قلم‌ها و زبان‌های شر در امان نبوده‌اند. این بخش، نیازمند تفصیل و تنقیح و باب‌بندی است که سرانجام، کتابی ضروری و تابناک برای کتابخانه‌های اسلامی خواهد شد.

اما بخش دوم که موضوع آن، روابط خوارج و امام امیرالمؤمنین، علی بن ابی طالب است. این موضوعی فوری و ضروری و مستقل است که باید به عموم اسلام‌شناسان و مورخان برای بحث و بررسی عرضه شود. از همین رو، پیشنهاد می‌کنم که از بخش نخست جدا شود و به شکل مقاله‌ای در یک مجله علمی و ادبی شناخته‌شده‌ چاپ شود یا اینکه به طور پلی کپی، استنساخ گردد و به منظور تعلیقه‌نویسی و نقد و اکمال برای پژوهشگران نقاط مختلف جهان اسلام ارسال شود.

امیدوارم که خستگی به تن راه مدهید که کاری بس مهم است و نتایج آن برای وحدت مسلمانان بزرگ و بزرگ‌تر است. صرف وقت و تلاش و مال در این راه، خدمت به اسلام و مورد رضای خدای سبحان و تعالی نیز می‌باشد. به هر روی، من برای هر کاری آماده‌ام و در انتظار تکلیف شما هستم. خداوند شما را حفظ کند و به امید دیدار.

موسی صدر

13 رجب، روز ولادت امام علی علیه السلام

متن نامه امام موسی صدر به رهبر اباضیّه الجزایر