سابقه آشنایى
... به هنگام درگذشت مرحوم مهندس عزت الله سحابى اینجانب براى شركت در «كنگره بین المللى شهیدین»، شهید اول: شیخ محمد بن مكى جزینى و شهید ثانى: شیخ زین الدین جبعى، شهیدان گرانقدر جبل عامل و عالمان بزرگ چندین قرن پیش، در بیروت بودم... این كنگره به مدت پنج روز در نقاط مختلف لبنان: بیروت، جباع، بعلبك و... از سوى نهادهاى فرهنگى ایران و حزب الله لبنان برگزار شده بود و آثار مفید و روشنگر و مثبت بسیارى داشت...
در بیروت توسط برادر عزیز و گرانقدر جناب محمدرضا زائرى كه در آنجا تحصیل مى كرد، از خبر درگذشت مهندس سحابى مطلع شدم. نخست خواستم كه در همانجا یادداشتى، به عنوان ذكر خیر از صدیق عزیز و صادقى كه نیم قرن سابقه آشنایى و همكارى با او داشتم، بنویسم، اما بعد فكر كردم كه پس از مراجعت به ایران، مى توانم مستندتر به این كار بپردازم و در ایران... ناگهان! چهلمین روز درگذشت او فرا رسید و این سرعت در گذر عمر، مرا از «یاد» زودهنگام بازداشت، ولى اكنون كه به چهلمین روز درگذشت این برادر ارجمند رسیده ایم، بى مناسبت نیست كه به ذكر خاطراتى چند از او و درباره او، بپردازم.
آشنایى اینجانب با مرحوم مهندس عزت الله سحابى به سال 1332 و قبل از حضور در مسجد هدایت بر مى گردد كه گروهى از دوستان ملى گرا، پس از كودتاى 28 مرداد، سازمانى به نام «نهضت مقاومت» تشكیل داده بودند و من از طریق مرحوم استاد سید جلال الدین آشتیانى با آن سازمان آشنا شده بودم. البته اغلب یا همه عناصر و شخصیت ها و یا احزاب شركت كننده در آن، به اصطلاح «مصدقى»! بودند، جز اینجانب كه ارادتى به نامبرده نداشتم! اما هدف، كه مبارزه با سلطه مجدد اجنبى و استمرار استبداد شاهى بود، مرا جذب كرده بود و به عنوان فردى مستقل، و غیر وابسته سازمانى، به همكارى با آن پرداختم كه مرحوم مهندس سحابى در خاطرات خود چگونگى آن را توضیح داده است و من هم قبلاً در شرح حال مرحوم استاد جلال الدین آشتیانى، تفصیل قضایا را با اسناد و مدارك، آورده ام كه یكى دو سال پیش، در چندین شماره روزنامه «اطلاعات»، چاپ شد و اكنون تكمیل یافته آن، به یارى خدا آماده چاپ است...
اهداف اصلى نهضت مقاومت عبارت بود از:
1ـ اعلام غیرقانونى بودن رژیم كودتا
2ـ ضرورت مبارزه علیه رژیم و بانیان خارجى كودتا: آمریكا و انگلیس
3ـ ایجاد وحدت بین نیروهاى ملى و مذهبى.
... فعالیت این سازمان چند سال ادامه یافت، ولى با دستگیرى آیت الله حاج آقا رضا زنجانى، مهندس بازرگان، مهندس سحابى و دیگران، فعالیت ها متوقف گردید، ولى سازمان «اسلامى تر» دیگرى به نام: «مكتب تربیتى اجتماعى علمى» ـ متاع ـ تأسیس شد كه با تنظیم «اصول دهگانه»، به عنوان برنامه عمل، مبارزه را به شكل بهتر و اصولى ترى ادامه داد... مهندس سحابى مى گفت كه این اصول دهگانه، در «زندان» و پس از مشورت و كار جمعى تنظیم و تدوین شده است. البته اسامى افراد مؤسس به علت خفقان حاكم و براى حفظ اصول امنیتى اعلام نشده بود، اما بعدها و به تدریج معلوم شد كه: شهید مرتضى مطهرى، مهندس بازرگان، دكتر ید الله سحابى، دكتر ابراهیم یزدى، سید غلامرضا سعیدى، مهندس عزت الله سحابى، دكتر مهدى حائرى یزدى و سید محمدباقر رضوى، از اعضاى اصلى این حركت هستند...
متأسفانه فعالیت این حركت نیز، بنا به عللى ناكام ماند و به ظاهر متوقف گردید... و سپس دوران جدیدى از مبارزات سیاسى علنى آغاز شد...