دفاع از نهضت روحانیت
پس از مخالفت مراجع عظام با طرح لایحه انجمن هاى ایالتى و ولایتى رژیم و اعتراض به حضور و شركت بانوان در انتخابات كه درواقع یك نوع مبارزه منفى در قبال تحركات رژیم بود كه بنا بر مصالح خاصى مطرح شده بود، عناصر اصلى رژیم به سخن پراكنى پرداخته و علماء عظام را متهم به ارتجاع و مخالفت با حقوق شهروندان زن نموده و مطبوعات وابسته هم در این زمینه به قلم فرسایى پرداختند...
در این بحران، اعلامیه اى نخست تحت عنوان: «در زمینه اعلامیه هاى اخیر علماى اعلام و مراجع عظام دامت بركاتهم» كه از سوى دوستان تهیه شده بود، توسط مهندس سحابى به دست اینجانب رسید كه بلافاصله در چاپخانه «حكمت قم» به طور محرمانه تكثیر و در سراسر ایران پخش گردید... آن اعلامیه چون مفصل است، در اینجا فقط سطور پایانى و جمع بندى آن را نقل مى كنیم:
«... براى رفع سوءتفاهم از جوانان و بانوان ایران و جلوگیرى از سوء تعبیرهایى كه بلندگوهاى دولت و مخالفین شریعت و استقلال مملكت مى خواهند در میان مردم ایران و در انظار خارجى ها بنمایند، ناچار است دو نكته ذیل را توضیح دهد:
آنچه علماى اعلام و اكثریت ملت مسلمان مى خواهند، به هیچ وجه ارتجاع و سیر قهقرا یعنى جلوگیرى از آزادى و دفاع حقوق ملت اعم از زن و مرد نبود. همگى خواهان رژیم پارلمانى و حكومت قانونى و تأمین حقوق و آزادى مشروع و منطقى مى باشیم.
دین اسلام و روحانیون اسلام مخالف حق و ارزش زن نیستند، اسلام براى اولین بار به زن ها اعطاى مقام و حق تملك و تصرف در اموال و منافع خاصه خود را داد و مرد و زن را با بیان «هنّ لباس لكم و انتم لباس لهّن» قرین و ملازم یكدیگر قرار داد و پیغمبر اكرم حدیث «الجنة تحت اقدام الامهات» را فرمود.
بدیهى است كه علماى اعلام نخواستند زن ها را مادون و بنده مردها بشناسند، بلكه بانوان شرعاً حق مباشرت مستقیم در اموال و منافع و اتخاذ وكیل در كارهاى خود را دارند، ولى چون روحانیون با شرایط موجود و علم به اینكه دولت به هیچ دسته اى از ملت خدمت نكرده كه حالا بخواهد به خانم ها خدمت كند، اصرارشان بیشتر از جهت اغراضى است كه در چنین نقشه هایى نهفته است و شكستن سدهاى اسلام و قانون اساسى كه منظور دولت مى باشد، آقایان ترس دارند كه با بیرون انداختن زن ها در جنجال هاى سیاسى و كشاندن به پرده درى و بى عفتى هم آنها را از وظایف طبیعى بازدارند و هم اختلافات و مناقشات را در حریم كانون هاى پاك و گرم خانوادگى وارد نمایند و الا اگر اطمینان به حسن نیت متصدیان و دفع مفاسد و محظورهاى شرعى و اخلاقى و اجتماعى باشد كسى خواهران مسلمان را از حق بیان و حق دفاع و از انجام وظایفى كه شرع و عقل بر سبیل فطرت به عهده مرد و زن گذارده است منع نمى كند. تهران...»
این بیانیه نشان دهنده روحیه و روش اسلامى دوستان ارجمند و در طلیعه آنان، مهندس سحابى است و البته من نمى دانم كه این اعلامیه را خود ایشان نوشته بود یا دوستان دیگر، ولى چون توسط ایشان به دست من رسید، بلافاصله به چاپ و تكثیر آن در قم اقدام كردم و اكنون نیز امانت دارى ایجاب مى كرد كه در این یادداشت، به آن اشاره اى بشود و سطورى نقل گردد.