مراسم بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی، یکشنبه ۵ بهمن‌ماه به صورت مجازی و با سخنرانی دکترحسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، آیت الله سیدجمال‌الدین دین‌پرور، دبیرکل بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه، محمدجواد حجتی‌کرمانی، محقق و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ اسلامی، سیدمحمود دعائی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، دکتر محمدمهدی جعفری، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه شیراز و سیدمحمود خسروشاهی، فرزند استاد فقید و مدیر مرکز بررسی‌های اسلامی برگزار شد.
در ادامه متن سخنان ئکتر محمد مهدی جعقری را می‌خوانید؛
بسم الله الرحمن الرحیم
چه گویم درباره برادری که حدود شصت سال است از آشنایی و سپس دوستی و سرانجام برادری ما می گذرد جز اینکه برخی مطالب را به صورت فهرست وار درباره رفتار و اعمالی که داشت و ویژگی های او به عرض برسانم.
حجت الاسلام زنده یاد خسروشاهی که من به علت دوستی و صمیمت همیشه آقای خسروشاهی می گفتم و دیگر عناوین و از این چیزها لزومی ندارد که گفته شود، ایشان طرفدار تقریب بین مذاهب اسلامی بود و در این راه بسیار کوشید و نوشت، مسافرت کرد، در سمینارهای مختلف شرکت کرد، خواستار وحدت حوزه و دانشگاه بود و اولین کسی بود که به عنوان دانشجوی حوزه علمیه امضا می کرد در مقالاتی که در مکتب اسلام و جاهای دیگر می نوشت. با این عنوان می خواست بگوید که ما هم دانشجوی حوزه علمیه هستیم و با دانشجویان دانشگاه تفاوتی نداریم. عنوان درستی هم بود.
طرفداران فدائیان اسلام و شخص شهید نواب صفوی بود و هرگز از این موضع عدول نکرد و همیشه از آن شهید دفاع می کرد. طرفدار اخوان المسلمین و مدافع رهبران آن بود از مرحوم حسن البنا گرفته تا شهید سید قطب، از همه دفاع می کرد و آنان را معرفی می کرد. طرفدار آیت الله کاشانی بود و مخالف دکتر مصدق؛ اما این موضع گیری باعث نشد که اندکی از ارادت و احترامش به آیت الله طالقانی که طرفدار دکتر مصدق بود کم شود.
در همه حال از دکتر شریعتی در برابر مخالفان او، چه روشنفکران چپی و چپ نما و چه روحانیون سنتی، دفاع می کرد و در جریان مخالفت شهید مطهری با حسینیه ارشاد، ایشان هم از شهید مطهری دفاع می کرد و هم از مواضع دکتر شریعتی و تقصیر را متوجه مدیران حسینیه ارشاد می دانست.
یادم هست یک روز من رفته بودم خدمت شهید مطهری در دانشکده الهیات که آن موقع در سرچشمه بود، در اتاقش نشسته بودم که زنده یاد خسروشاهی هم آمد گفت که در قم شخصی به نام انصاری علیه دکتر شریعتی صحبت کرده، طلبه ها گفتند که کرباس باف ـ شاید سابقه آن آقای انصاری کرباس بافی بوده ـ تو را چه به دکتر شریعتی؟ شهید مطهری لبخندی زد و گفت که طلبه ها درست گفتند، دکتر شریعتی ایرادها و اشکال هایی در کارش هست اما نه آن چیزی که آقای انصاری و امثال انصاری بتوانند متوجه شوند و مخالفت من هم با ایشان صرفاً مسائل علمی است. این سخن شهید مطهری را زنده یاد خسروشاهی چند بار جایی بازگو کرد و مرا به شهادت طلبید، من هم چند بار این سخن را در جایی نوشتم و بازگو کردم و باز ایشان ـ آقای خسروشاهی ـ را به شهادت طلبیدم.
با همه انجمن های اسلامی دانشجویی و غیر دانشجویی، چه در ایران و چه در خارج از کشور ارتباط داشت. فراموش نمی کنم بعد از سفرش به اروپا آمد به شرکت انتشار، احتمالا در سال 52 ـ 53 بود، قبل از تعطیلی شرکت انتشار و به من گفت که من در آنجا با انجمن های اسلامی تماس گرفتم و مبلغ خیلی کمی که داشتم و می توانستم حتی به آنها کمک کردم و در جلساتشان هم شرکت کردم.
در سال هایی که نماینده امام خمینی در واتیکان بود، رسالت خود را برای شناسانیدن جمهوری اسلامی ایران و مذهب شیعه به دنیای مسیحیت و به ویژه جهان کاتولیک به خوبی انجام داد با نشر جزوه هایی؛ [که] بعضی از آنها را برای من هم فرستاد که به زبان ایتالیایی بودند.
در سال هایی که به عنوان نماینده سیاسی ایران در مصر به سر می برد، حدود چهار سال و هفت ماه در آنجا بود چون جانشینی برای ایشان تعیین نکرده بودند، نه تنها به وظایف دیپلماتیک خود برای رفع سوءتفاهم ها میان جمهوری اسلامی و جمهوری متحد عربی مصر تلاش می کرد، بلکه پیوسته با رؤسا و استادان دانشگاه الأزهر مصر هم ارتباط داشت و در جهت رفع سوءتفاهم طرفین یعنی شیعه و مذاهب اهل سنت مذاکره می کرد، مصاحبه می کرد، مقاله می نوشت. چه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و چه پس از آن، همین که از کسی مقاله ای یا گفتاری علیه جمهوری اسلامی، مرجعیت شیعه، روحانیت یا افکار اسلامی و شیعی می خواند و می شنید فوری به پاسخ و اعتراض و توضیح و استیضاح اقدام می کرد، اگرچه آن فرد نویسنده یا گوینده از عزیزان و دوستان و همفکران او باشد. او حقیقت را بیش از دوستی دوست داشت و به آن احترام می گذاشت و کتابی نوشته به نام خاطرات مکتوب که مجموعه ای از این نامه هاست که به جاهای مختلف نوشته در پاسخ به سخنان آنها.
پیوسته از آرمان فلسطین و مبارزات ضد صهیونیستی و ضد استعماری مردم فلسطین دفاع می کرد، با آنان ارتباط داشت و در این راه سخت می کوشید و شاید یکی از کسانی که فلسطین و آرمان فلسطین را به مردم ایران به خوبی معرفی کرد شخص زنده یاد خسروشاهی بود.
پیوسته از اختلاف میان برادران روحانی و غیرروحانی درون جمهوری اسلامی ناراحت بود. با نامه، مقاله هشدار می داد، التماس می کرد که از تجارب گذشته درس بگیرند و بر طبل اختلاف نکوبند.
زنده یاد خسروشاهی از لحاظ انتشار نشریه نوشتن مقاله، تألیف کتاب و ترجمه کتاب و خاطرات فراوان، از پرکارترین روحانیون نواندیش بود و آثاری که از خود به جای گذاشت کتابخانه ای بسیار ارزش از فرهنگ و ادبیات اسلامی و ایرانی است. از هنگامی که در مکتب اسلام قلم می زد و مسئولیت آنجا را داشت، بعد که نشریه بعثت را با همکاری دوستان و همفکرانش منتشر کرد و بعد هم همین طور ادامه داشت.
ترجمه کتاب با ارزش «امام علی صدای عدالت انسانی» که ترجمه الامام علی صوت العداله الانسانیه هست از جرج جرداق مسیحی، اثر ماندگاری است که ایشان ترجمه کرد. قبلا جرج جرداق این کتاب را در یک جلد نوشته بود که آن را هم ظاهراً ـ حالا فراموش کردم ـ یک کسی در ایران ترجمه کرد ولی ترجمه قدیمی بود، بعد که جرج جرداق آن را در ۵ جلد توسعه داد زنده یاد خسروشاهی هم آن را ترجمه کرد. فراموش نمی کنم که من در زندان یزد بودم بعد از اینکه ما را ـ آقای مهندس بازرگان و آقای دکتر سحابی و چند نفر دیگر، حدود 18 نفر ـ از زندان قصر به برازجان تبعید کردند، بعد از دو ماه یا دو ماه و نیم، متوجه شدند که من اهل برازجان هستم و برای من تقریب شده نه تبعید، مرا به زندان یزد فرستادند، زنده یاد خسروشاهی در آنجا هم مرا فراموش نکرد و این کتاب یعنی جلد اول کتاب امام علی صدای عدالت انسانی را که منتشر کرده بود برای من فرستاد به زندان یزد، کتاب های دیگری هم می فرستاد، نامه می فرستاد مرتب در آنجا.
امیدواریم که انشاءالله هم در این جهان پاداش گرانسنگی نصیب ایشان کرده و امیدواریم که انشاءالله در آخرت هم وسیله النجاه ایشان باشد برای رسیدن به بهشت برین و همنشینی با امیرالمومنین امام علی علیه السلام.
درباره زنده یاد خسروشاهی فراوان می شود سخن گفت زیرا ابعاد وجودی ایشان بسیار گسترده بود ولی چون خواسته شده من سخن کوتاهی درباره ایشان به عرض برسانم به همین مقدار کفایت می کنم. و السلام علیکم و رحمه الله.