- کتاب خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره حزب خلق مسلمان
-
مرامنامه حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان و نقش آیت الله شریعتمداری در تأسیس این حزب
■ نقش آیت‌الله شریعتمداری در تأسیس حزب خلق مسلمان چه بود؟
آیت‌الله شریعتمداری به عنوان یك مرجع تقلید، تمایل داشت كه از ایشان به عنوان «مؤسس حزب» نام برده نشود، ولی چون اعضای اصلی هیأت مؤسس از هواداران ایشان بودند، به‌رغم اختلاف فكری درباره بعضی از مسائل ـ به‌ویژه در مورد حوادث و شخصیت‌های دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت ـ در مسأله تأسیس حزبی در راستای اهداف و ارزش‌های انقلاب اسلامی ایران، وحدت‌نظر پیدا كردند و این بود كه ایشان هم اصل موضوع را تأیید نمودند و آنگاه و پس از چندین جلسه مشورتی، اساسنامه‌ای كه توسط دوستان تنظیم شده بود، با مقدمه‌ای به عنوان «مرامنامه» كه توسط اینجانب تهیه شد و به تصویب رسید، همراه نامه‌ای كه متن آن را باز من از طرف هیأت مؤسس نوشته بودم، به محضر آیت‌الله شریعتمداری ارائه شد و آن متن چنین بود:
«محضر مقدس زعیم عالیقدر حضرت مستطاب
آیت‌الله العظمی شریعتمداری(دامت بركاته)
با سلام و تحیت فراوان به عرض عالی می‌رساند، به‌طوری كه خاطر شریف مستحضر است در زمان دیكتاتوری فاسد سلطنتی هیچ گونه امكان فعالیت اجتماعی و سیاسی به‌طور دسته‌جمعی و علنی وجود نداشت و خفقان و اختناق بر همه جا و همه كس حكمفرما بود. اكنون كه بحمدالله در اثر مبارزات و مجاهدات ملت مسلمان ایران، رژیم منحوس سرنگون گردیده، عناصر فرصت‌طلب با سوء استفاده از آزادی اسلامی، دستجاتی را تحت عناوین مختلف تشكیل داده، جوانان را به ایدئولوژی‌های ضد اسلامی دعوت می‌كنند؛ لذا تنی چند از افرادی كه در طول دوران استبداد و خفقان رژیم منحوس پهلوی در اثر مبارزات مردانه خود، بارها به زندان رفته و گرفتار زندان و تبعید شده و انواع و اقسام شكنجه‌های روحی و جسمی بر آنها وارد آمده و همواره جلوی زبان و قلمشان گرفته شده است، تصمیم گرفته‌اند در كنار سایر احزاب و جمعیت‌های موجود اسلامی، جمعیتی را با مرامنامه پیوست تشكیل دهند و به كار ارشاد جوانان و تأیید كامل نهضت و جمهوری اسلامی و آگاهی دادن به مردم مسلمان، بپردازند.
از آنجا كه ممكن است تصور شود در جامعه اسلامی وجود یك حزب یا سازمان كافی است، از محضر مقدس آن پیشوای عظیم‌الشأن استدعا می‌شود نظر مباركتان را در این خصوص مرقوم فرمایید. دوام تأییدات عالی را از خداوند متعال مسئلت داریم.
از طرف هیأت مؤسس حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران»
جوابیه آیت‌الله شریعتمداری به نامه هیأت مؤسس حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان
باسمه‌تعالی
با توجه به دستورات اسلامی در مورد آزادی‌های فردی و اجتماعی در یك جامعه اسلامی، جای هیچ‌گونه تردیدی نیست كه افراد مسلمان فعال و مؤمن نیز می‌توانند با استفاده از فرصت‌هایی كه جمهوری اسلامی ایران در اختیار همگان قرار می‌دهد، با تشكل به فعالیت‌های خود ادامه دهند و در این راه با احزاب و گروه‌های اسلامی دیگر نیز همكاری و همفكری كامل و نزدیك داشته باشند كه هدف همه آنها خدمت به اسلام و مسلمین است.
از این جهت تأسیس حزب اسلامی به وسیله آقایان، به نام حزب «جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران» با مرامنامه ارسالی، مورد تأیید كامل اینجانب می‌باشد و عضویت در آن حزب و سایر احزاب اسلامی كه زیر نظر جامعه روحانیت فعالیت دارند، نه تنها بلامانع، بلكه یك وظیفه اسلامی و ملی است. از خداوند متعال توفیق همه احزاب اسلامی را در راه برقراری جمهوری اسلامی خواستار است.
سید كاظم شریعتمداری
23 / اسفند 57 مطابق با 14 / ع 2 / 99
■ اشاره كردید كه مرامنامه حزب را شما نوشتید، مگر كارهای حزب شورایی نبود؟ و متن آن چگونه بود؟
بلی، مرامنامه و مقدمه آن را من نوشتم، كه نخست در جلسه هیأت مؤسسین خوانده شد و تصویب گردید و در آغاز «اساسنامه» كه باز در جلسات شورای هیأت مؤسسین مطرح و به تصویب رسیده بود، چاپ شد. در مقدمه مرامنامه و خود مرامنامه، تحت عنوان: «ما چه می‌خواهیم؟» كه در واقع تكمیل‌كننده محتوای كتاب ترجمه‌ای من درباره خواست اسلام‌گرایان، از قول شهید سید قطب بود، و قبل از انقلاب ده‌ها بار تحت عنوان «ما چه می‌گوییم؟» چاپ شده بود، اهداف اصلی حزب را بیان داشته‌ام و همان‌طور كه در آن ملاحظه می‌نمایید، این اهداف، كاملاً در راستای تحقق اهداف اصلی و نخستین انقلاب اسلامی ایران است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
ما چه می‌خواهیم؟
مبارزه بی‌امان و خستگی‌ناپذیر خلق مسلمان ایران، به رهبری مرجعیت شیعه، علیه نظام طاغوتی و استعمار، در میان دریایی از آتش و خون، سرانجام به پیروزی رسید. جهاد انقلابی مسلمانان ایران كه جهان با ناباوری به پیروزی آن می‌نگریست، معجزه عصر ما را تحقق بخشید و فریاد «الله اكبر» بر صفیر گلوله‌ها و توپ‌ها و تانك‌ها و مسلسل‌ها، غلبه یافت و دنیا شاهد پیروزی «ایمان» بر «کفر طاغوت» گردید؛ اما این پیروزی، تازه آغاز راه است و تحكیم پایه‌های این انقلاب و تداوم آن، بی‌تردید نیازمند سازماندهی و تشكیلات اساسی است.
تجربه‌های گذشته نهضت اسلامی در ایران و همه جهان اسلام، به‌ویژه از دوران سید جمال‌الدین اسدآبادی تا به امروز، به‌خوبی نشان داده است كه عامل اصلی شكست نهضت‌های مسلمانان، همواره فقدان تشكیلات، سازماندهی و رهبری جمعی بوده است؛ بنابراین، به وجود آوردن تشكیلاتی كه متناسب با روح انقلاب اسلامی معاصر ایران باشد، برای همه كسانی كه احساس مسئولیت می‌كردند و می‌كنند، یك وظیفه عینی بوده و هست و ما به نوبه خود و در كنار دیگر احزاب اسلامی برادر، به انجام این رسالت تاریخی و وظیفه عینی برخاستیم و با تأسیس «حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران» می‌خواهیم افراد و گروه‌هایی را كه می‌توانیم جذب كنیم و سازمان دهیم، گرد هم آوریم و در زیر پرچم رهبری مرجعیت، در راه تداوم انقلاب اسلامی و پاسداری از ثمرات خون شهیدان راه حق، آنها را به پیش ببریم. تردیدی نیست كه بدون تشكیلات صحیح نمی‌توان افراد را سازمان داد، كارها را به‌طور كامل رهبری كرد، انقلاب را تداوم بخشید، ضدانقلاب را سركوب نمود، مملكت را آباد ساخت، به وظیفه الهی نشر ایدئولوژی اسلامی در سطح جهانی قیام كرد و...
با لمس همه این واقعیت‌ها، «حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران» پا به عرصه وجود می‌گذارد و به‌رغم همه كارشكنی‌های عناصر ارتجاع و امپریالیسم، به راه خود ادامه می‌دهد. اینك اساسنامه حزب، پس از تكمیل، برای آگاهی عموم، همراه مرامنامه، منتشر می‌گردد و انتظار ما آن است كه همه رزمندگان راستین راه حق و عدالت، در این نبرد حیاتی، با همكاری و همفكری همه جانبه، یا با انتقاد منطقی و سازنده، ما را یاری دهند.
ما در این راه با التزام كامل به اصول اسلامی و همكاری همه جانبه با همه نیروهای مبارز مسلمان و همه گروه‌های اصیل اسلامی، در راه برقراری نظام عدل توحیدی و تكمیل پایه‌های نظام «جمهوری اسلامی» خواهیم كوشید و برای پیروزی كامل و واقعی، هر گونه توطئه‌ای را علیه انقلاب اسلامی ایران افشا و سركوب خواهیم ساخت و با تمام نیرو، در راه سازندگی كشور، هر اقدام مثبتی را ارج خواهیم نهاد و به یاری آن خواهیم شتافت.
در این مسیر، تنها پشتیبان ما «خدا» و نیروی «ایمان» است و یقین داریم كه پیروزی نهایی از آن كسانی است كه در راه حق گام نهاده‌اند، چرا كه این یك وعده الهی است و وعده الهی، هرگز تخلّف‌پذیر نیست: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ ینْصُرْكُمْ وَیثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ.»
هیأت مؤسس حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران
و متن اصلی مرامنامه چنین بود:
«مرامنامه حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان
با استعانت از خدای بزرگ و به امید همكاری و همفكری همه برادران و خواهران مسلمان در سراسر ایران و در راه ساختن جامعه‌ای توحیدی، جمهوری اسلامی، بنیادی نوین و نظامی متناسب به زمان، به حكم مسئولیت تاریخی و اسلامی كه طبق دستور قرآن به عهده داریم: «لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ... وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیكُونَ الرَّسُولُ عَلَیكُمْ شَهِیدًا»[1] ـ شرق و غرب جهان از آن خداست و این چنین شما را امتی در متن زمان قرار دادیم تا برای خلق سرمشق باشید و پیامبر برای شما سرمشق باشد ـ و با الهام از فرمان الهی كه فتوای محتوم تاریخ است: «إِنَّ اللَّهَ لَا یغَیرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یغَیرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ»[2] ـ خداوند وضع هیچ ملتی را دگرگون نمی‌سازد، مگر آنكه خود را دگرگون سازند ـ محتوای مرامنامه حزب برای ابد باید مطابق ایدئولوژی اسلامی بماند و هیچ قدرتی حق ندارد روح اسلامی مرامنامه را تغییر دهد. هیأت مؤسس، این حق را برای ابد از خود و همه افراد دیگر سلب كرده و اجتماع مسلمین چنین افرادی را كه در این خیال باشند، كیفر قرار خواهد داد. برای ایجاد دگرگونی همه جانبه در بنیادهای نظام فاسد سابق، تأسیس «حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران» را با مرامنامه كلی زیر، اعلام می‌دارد:
1- احیاء حقوق اساسی همه مردم ایران، با استقرار جمهوری اسلامی، حكومت عدل خدا بر مردم، به دست مردم؛
2- نشر و ترویج اصول اسلامی در همه زمینه‌های اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، به خاطر آگاهی هرچه بیشتر خلق مسلمان ایران و در راه تحقق خودسازی انقلابی و پی‌ریزی جامعه اسلامی؛
3- از بین بردن كامل همه آثار شوم و میراث‌های ننگین ناشی از نظام طاغوتی شاهنشاهی و نابودی تمام پدیده‌های استبدادی و برقراری آزادی‌های فردی و اجتماعی، بیان و قلم، مطابق موازین اسلامی؛
4- پاك‌سازی اساسی و بدون وقفه همه بنیادهای فاسد اداری و دولتی سابق و جایگزین ساختن بنیادهای استوار خلقی و اسلامی؛
5- تبدیل قطعی و فوری نظام اقتصادی سرمایه‌داری فاسد ضداسلامی وابسته به بیگانه و احیاء و اجرای كامل اصول اقتصادی اسلامی در همه زمینه‌ها كه تنها با تأمین استقلال اقتصادی، ایجاد نظام صحیح مالی، بازرگانی، كشاورزی، صنعتی و غیره امكان‌پذیر است. در این زمینه محو كامل هرگونه آثار فقر و محرومیت ـ كه به گفته امام علی7 عمدتاً ناشی از استثمار انسان از انسان است: «ما جاع فقیر الّا بما متّع به غنی» ـ و تضمین ارزش كار و نفی هر نوع سودپرستی نامشروع، اولویت ویژه‌ای خواهد داشت.
6- تغییر اساسی سیستم آموزشی كشور و نفی مطلق هر نوع وابستگی فرهنگی غلط به غرب یا شرق، منهای بهره‌مندی از تجربیات سالم و سازنده دنیای امروز، با اجرای اصول آموزش و پرورش اسلامی و حفظ ویژگی‌های منطقه‌ای و ملی، همگام با ریشه‌كن كردن بی‌سوادی در سراسر كشور. در این زمینه همه نهادهای فاسد فرهنگ استعماری موجود و همه ریشه‌های فسادپروری كه در مؤسسات علمی و هنری كشور رخنه كرده است، باید نابود گردد.
7- ایجاد ارتشی مجاهد، مستقل، مؤمن كه وظیفه آن دفاع از میهن و منافع خلق مسلمان ایران باشد، بدون هیچ‌گونه وابستگی ارگانیك با غرب یا شرق و همگام و هم‌پیمان ساختن آن با نیروهای رزمنده مسلمان كه با داشتن وظایف متعدد، در كل، فقط برای حفظ مرز و بوم ایران و مقابله با هر نوع تجاوزی خواهند جنگید.
8- عملی ساختن اصل «نظارت عمومی» كه به عنوان «امر به معروف و نهی از منكر» یكی از اساسی‌ترین اصول اسلامی است، به موازات تشكیل «شوراها» با توجه به اصل «و شاورهم فی الامر» كه برای تداوم انقلاب اسلامی ایران یك ضرورت حیاتی است.
9- تأمین همه امكانات برای «حُسن نظام جامعه» از راه برقراری «مركز آمار، بررسی نیازها، ارزیابی امكانات» و با استفاده از همه نیروهای انسانی كشور، با رعایت تقوا، تخصص و صلاحیت توأم با مبارزه انقلابی با بیكاری، فساد، تن‌پروری و دیگر پدیده‌های نظام فاسد اسلامی.
10- از نقطه‌نظر سیاست خارجی احترام متقابل نسبت به همه كشورهای دوست، حفظ استقلال كامل اقتصادی و سیاسی، عدم تعهد در قبال غرب یا شرق، همكاری همه جانبه با كشورهای برادر با توجه به اصل برادری جهانی اسلامی ـ انترناسیونالیسم اسلامی ـ همگام با تأیید و یاری بی‌قید و شرط همه خلق‌های مستضعف جهان كه در راه احقاق حق خود به نبردی نابرابر برخاسته‌اند: «وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِیا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِیرًا»[3] ـ و چرا در راه خدا و آن گروه از مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید كه می‌گویند خدایا! ما را از این سرزمین ستم‌پیشگان رهایی بخش و از جانب خود برای ما سرپرست و یاوری قرار ده ـ .
هیأت مؤسس حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران»
... بدین‌ترتیب، حزب با این اساسنامه و مرامنامه، فعالیت خود را آغاز كرد و ضمن استقرار دفتر مركزی آن در خیابان كارگر، میدان حر (باغ‌شاه سابق)، خیابان عسجدی، جلسات هیأت مؤسس و كمیته مركزی با حضور اكثریت، به‌طور مرتب تشكیل می‌گردید و راجع به مسائلی هم‌چون: انتشار روزنامه ارگان، عضوگیری رسمی، كادرسازی، تفكیك امور، افتتاح واحدها و شعبههای حزب در شهرستان‌ها، كه درخواست آن به‌طور مرتب و گسترده‌ای به دفتر حزب می‌رسید... و همچنین كیفیت همكاری و تعامل با احزاب و سازمان‌های اسلام‌گرا كه تعداد آن بر50 حزب و سازمان و گروه بالغ می‌گردید و اتخاذ موضعی مشخص در برابر سازمان‌ها و احزاب چپ و لائیك و ملی‌گرایی كه از همان آغاز خواستار جدایی دین از سیاست! شده بودند و خود را صاحب و فاتح انقلاب می‌دانستند... و موارد دیگر، مشورت و تصمیم‌گیری می‌شد.