موسی حقانی
حقانی، محقق تاریخ گفت: سید جمال الدین اسدآبادی شخصیت ضد استعماری داشت ومرحوم خسروشاهی به دنبال این شخصیت رفتند و حتی معروف است که مدل لباس پوشیدن ایشان شبیه سید جمال الدین اسدآبادی است.
به گزارش خبرگزاری مهر، برنامۀ شب روایت، شب گذشته، شامگاه سه شنبه ۲۷ اسفند به بررسی ابعاد شخصیتی مرحوم سید هادی خسروشاهی پراخت. در این برنامه موسی حقانی رئیس مطالعات تاریخ معاصر ایران مهمان برنامه بود و در خصوص شخصیت وزندگی مرحوم خسروشاهی صحبت کرد.
حقانی در رابطه با این شخصیت بیان کرد: اولین آشنایی ما ازطریق آثار ایشان بود. آثار مرحوم خسروشاهی به چند بخش تقسیم می‌شود.که بخشی مربوط به تاریخ معاصر ایران است و بخش دیگر فراتر از مرزهای ایران و مربوط به نهضت‌های اسلامی و بخش دیگر مربوط به شخصیت‌ها است. مثل آیت الله کاشانی که خود ایشان می‌گفتند آیت الله کاشانی در تعیین مسیر ایشان نقش داشتند. شخصیت دیگری که ایشان راجع بهشان نوشته‌اند سید جمال الدین اسد آبادی است که بخشی را ایشان گردآوری کردند و در اختیار جامعۀ ایرانی و جهان اسلام قرار دادند.چون سید جمال الدین اسدآبادی شخصیت ضد استعماری داشت ومرحوم خسروشاهی به دنبال این شخصیت رفتند و حتی معروف است که مدل لباس پوشیدن ایشان شبیه سید جمال الدین اسدآبادی است.
وی افزود: یک بخشی از آثار ایشان به چاپ شخصیت‌های دیگر مربوط می‌شود. مرحوم خسروشاهی ۲۵ سال در محضر آیت الله علامه طباطبایی بودند و خیلی هم به ایشان علاقمند بودند و بسیاری از آثار ایشان را بازنشر کردند.
این محقق تاریخ عنوان کرد: مرحوم خسروشاهی به دلیل ارتباطات گسترده‌ای که داشت چه در بین علما و روحانیون و چه در بین شخصیت‌های منطقه‌ای و بین المللی خاطرات مفصل و گسترده‌ای هم داشتند که در زمان حیات خودشان بخش‌هایی از این خاطرات منتشر شده است. خاطراتی از جمله شاگردی ایشان در محضر آیت الله بروجردی و همچنین خاطرات مرحوم سیدهادی خسروشاهی از مقام معظم رهبری از جمله آثار ایشان است.
حقانی در رابطه با سوابق مرحوم خسروشاهی همچنین اظهار داشت: مرحوم خسروشاهی ۵ سال به عنوان سفیردر واتیکان و ۳ سال به عنوان مسئول نمایندۀ ایران در مصر بودند و هم گفتگوهای بین الادیان و هم بین المذاهب در دستور کارشان بود و با غالب شخصیت‌های درجه اول اخوان المسلمین مراوده داشتند. ایشان همچنین در حوزه‌ی مطبوعاتی هم پیشتاز بودند. نشریۀ بعثت که در سال ۱۳۴۳ منتشر می‌شد یک نشریۀ مخفی بود که مرحوم خسروشاهی جزدست اندرکاران آن بود. و در قم هم دو کتابخانه تأسیس کردند
موسی حقانی در پاسخ به این سوال که مرحوم خسروشاهی چقدر تحت تأثیر فداییان اسلام بود گفت: مرحوم خسروشاهی شهید نواب صفوی را به آن معنا درک نکرد اما آن شور و حالی که فداییان اسلام در جامعه ایجاد کرده بودند طبیعی بود که افرادی مثل مرحوم خسروشاهی جذب آنها شود و در تبیین مرام و اندیشه‌ی نواب صفوی و منشور حکومت اسلامی ایشان زحمت زیادی کشیدند و رویکرد انقلابی فداییان اسلام هم درمبارزه با استبداد و هم در مبارزه با استعمار باعث شد که سید هادی خسروشاهی تا آخر همچنان به مرام آنها پایبند باشد و آن را ترویج کند.
موسی حقانی در خصوص حزب خلق مسلمان و نقش مرحوم خسروشاهی در تأسیس و انحلال این حذب عنوان کرد: ابتدای انقلاب کسانی که اطراف آقای شریعتمداری بودند حزبی را تأسیس می‌کنند به عنوان حزب خلق مسلمان ایران و آقای خسروشاهی هم جز موسسین این حزب بودند و بنای ایشان این بود که از تأسیس این حزب این بود که از انقلاب صیانت کنند اما جریان انحرافی که به حزب اضافه شد یک کار تخریبی علیه جمهوری اسلامی شروع کرد و آقای خسروشاهی به محض اینکه میبیند اینها دارند مسیر حزب را عوض می‌کنند در جمع موسسین صحبت می‌کند و انحلال حزب را اعلام می‌کند. بخشی از کارهای ایشان هم مربوط می‌شود به معرفی جریان اخوان المسلمین و تا آخر هم همین رویکرد را داشت و وقتی هم بعضی از اخوان المسلمین به داعش پیوستند باز می‌گفتند ما نمی‌توانیم با وهابی‌ها کار کنیم اما با اینها می‌توانیم.
حقانی خاطرنشان کرد: یک نکته‌ی دیگر که برای مرحوم خسروشاهی مهم بود بحث فلسطین بود و جهاد اسلامی را هم ایشان در ایران در قالب یک کتاب معرفی کرد و یک نقد جدی به حکومت محمد مرسی داشت و می‌گوید بزرگترین خطای مرسی این بود که قرارداد کمپ دیوید را لغو نکرد و باید سفارت اسرائیل را تعطیل می‌کرد و تحویل فلسطینی‌ها می‌داد.در هر صورت این حساسیت را ما در آثارمرحوم سیدهادی خسروشاهی می‌بینیم.