حضرت آیت الله العظمی آقا سید محمدصادق روحانی در محرم الحرام سال 1345 هـ ق، 1305 هـ ش دیده به جهان گشود. ایشان در سنین نوجوانی همراه اخوی بزرگ خود، برای تحصیلات حوزوی و استفاده از اساتید بزرگ حوزه ی علمیه ی نجف اشرف به این شهر مهاجرت کردند.
از اساتید برجسته ایشان می توان به نام عالمان بزرگی چون حضرات آیات عظام آقایان حاج سید ابوالقاسم خویی، حاج سید ابوالحسن اصفهانی، حاج شیخ محمدحسین اصفهانی معروف به کمپانی، حاج شیخ محمدعلی کاظمینی، حاج شیخ کاظم شیرازی، حاج شیخ محمدرضا آل یاسین و سید محمدحسین طباطبایی بروجردی اشاره کرد. گفتنی است نقش برجسته و قابل توجه در تربیت علمی ایشان را حضرت مرحوم آیت الله العظمی خوئی برعهده داشتند.
معظم له از ابتدای زندگی علمی خویش در راستای نشر معارف اهل بیت (علیهم السلام) و گسترش دانش اسلام، هرگز آرام نگرفتند. ایشان به محض ورود به حوزه ی علمیه ی قم و احساس نیاز جامعه حوزوی و اسلامی، هم زمان با تدریس درس خارج فقه و اصول در سنین جوانی، شروع به تألیف دایره المعارف فقه اسلامی (فقه الصادق) نمودند. کتابی که مورد تحسین بزرگان و اساتید نام آور حوزه و مراجع بزرگ تقلید قرار گرفته است.
حضرت آیت الله العظمی بروجردی (ره) دوباره کتاب «فقه الصادق» را همراه خود به جلسه تدریس شان می برند و به عنوان سند از آن نقل قول و به آن استناد می کنند.
حضرت آیت الله العظمی خویی (ره) طی نامه ای مرقوم فرمودند که: من کتاب «فقه الصادق» را شخصاً برای آیت الله کاشف الغطاء بردم و گفتم: ببینید من چه خدمت بزرگی به عالم اسلام و فقاهت نموده ام و چنین عالم محققی را تربیت کرده ام.
رئیس دانشگاه الازهر (مهم ترین و عالی ترین مرکز علمی اهل تسنن) نیز طی نامه ای کتاب عظیم «فقه الصادق» را می ستاید.
تألیفات
۱ـ فقه الصادق (به زبان عربی): دایره المعارف کامل فقه تشیع. این کتاب عظیم و بزرگ که به عنوان یک منبع مرجع شناخته شده است در 26 جلد بارها در داخل و خارج کشور به چاپ رسیده است. چاپ جدید آن هم اکنون در 41 جلد (با ذکر منابع و مصادر) منتشر شده است.
از تألیف کتاب عظیم «جواهر الکلام» که شامل تمامی ابواب فقه می باشد، نزدیک به دویست سال می گذرد و کتاب «فقه الصادق» که به اعتقاد بعضی از مراجع و بزگانِ خبره حوزه، از «جواهر الکلام» رساتر و کامل تر است؛ اولین و کامل ترین دایره المعارف تمام ابواب فقه در دو سده اخیر است. این کتاب که در سنین جوانی معظم له به رشته ی تحریر درآمده، میان علماء عامه (اهل تسنن) نیز شناخته شده و مورد استناد است. کتاب «فقه الصادق» در دانشگاه های معروف غرب (بخش مطالعات اسلام شناسی) یکی از منابع مورد قبول و قابل استناد است.
۲ـ «زبده الاصول» (به زبان عربی): دوره کامل علم اصول فقه که به صورت بحث استدلالی ارائه گردیده است. این کتاب در شش جلد می باشد.
۳ـ «منهاج الفقاهه» (به زبان عربی): در شش جلد می باشد که حاشیه ای است بر «مکاسب» شیخ انصاری (ره) که به شیوه ای نو و ابتکاری تمامی مورد ارائه شده را بحث و بررسی کرده اند.
۴ـ «المسائل المستحدثه» (به زبان عربی): حضرت آیت الله مبتکر مسائل مستحدثه و ارائه مسائل جادید با ذکر مسائل فقهی، روایی هستند. این کتاب که بارها و بارها در خارج و داخل کشور به چاپ رسیده است، شامل ارائه مسائل جدید، نو و مورد ابتلای جامعه با ذکر دلایل و مستندات فقهی، روایی و قرآنی می باشد.
۵ـ تعلیق بر «منهاج الصالحین» در سه جلد (به زبان عربی)
۶ـ تعلیق بر «عروه الوثقی» در دو جلد (به زبان عربی)
۷ـ تعلیق بر «وسیله النجاه» (به زبان عربی)
۸ـ رساله در لباس مشکوک (به زبان عربی)
۹ـ رساله در قاعده لاضرر (به زبان عربی)
10ـ الجبر و الاختیار (به زبان عربی)
11ـ رساله در قرعه (به زبان عربی)
12ـ مناسک الحج (به زبان عربی)
13ـ المسائل المنتخبه (به زبان عربی)
14ـ ساله در «فروع العلم الاجمالی» (به زبان عربی)
15ـ الاجتهاد و التقلید (به زبان عربی)
16ـ القواعد الثلاثه (به زبان عربی)
17ـ اللقاء الخاص (به زبان عربی) استفتائات
18ـ «شرح مناسک الحج و العمره» (به زبان عربی)
19ـ «اجوبه المسائل الاعتقادیه» (به زبان عربی) استفتائات
20ـ «السیده الزهرا (س) بین الفضائل و الظلامات» (به زبان عربی)
21ـ رساله «توضیح المسائل» (به زبان فارسی و اردو)
22ـ جبر و اختیار (به زبان فارسی)
23ـ «نظام حکومت در اسلام» (به زبان فارسی و ترکی و اردو)
24ـ مناسک حج (به زبان فارسی)
25ـ منتخب احکام (به زبان فارسی)
26ـ «استفتائات قوه قضائیه و موسسه حقوقی وکلای بین الملل» (به زبان فارسی)
27ـ احکام فقهی مسائل روز (به زبان فارسی)
28ـ استفتائات (پرسش و پاسخ های مسائل شرعی) (به زبان فارسی): که تاکنون در شش جلد به صورت سوال و جواب ارائه شده است.
29ـ «سلسله فتاوی و استفتائات» (به زبان عربی): شامل استفتائات و پاسخ های مسائل شرعی می باشد که در 18 جلد تهیه شده و هر جلد شامل 1000 سوال و جواب است. که تاکنون 2 جلد (التقلید و العقائد ـ الطهاره) آن به چاپ رسیده است.
30ـ فضائل و مصائب حضرت زهرا (س) (به زبان فارسی و انگلیسی)
31ـ اجوبه المسائل (فی الفکر و العقیده و التاریخ و الاخلاق)
32ـ راه سعادت
33ـ عاشورا و قیام امام حسین (ع) (به زبان فارسی و انگلیسی)
34ـ امام زمان (ع) از ولادت تا ظهور
35ـ خاتم پیامبران و امیرمومنان و مقام معصومین (ع)
36ـ امر به معروف و نهی از منکر
منبع: اسناد نهضت اسلامی ایران (جلد ۹)، اعلامیه های آیت الله العظمی سید محمدصادق روحانی، با مقدمه و به کوشش استاد سید هادی خسروشاهی، زمستان 1395، ناشر موسسه فرهنگی مرکز اسناد انقلاب اسلامی.