دو مذهب مذهبى عامل ارتجاع و امپریالیسم، مذهب دیگرى در راه ملت ها و توده ها

«كلیسا و استعمار»

یادداشتى بر چاپ جدید

نشریه «مكتب تشیع» كه به شكل سال نامه براى نخستین بار در سال 1338 از قم منتشر گردید[1] و انتشار آن چندین سال ادامه یافت، یكى از دو نشریه وزین و مفید حوزه علمیه قم به شمار می رفت و با انتقال شهید دكتر محمد جواد باهنر به تهران و سپس دست گیرى آیت اللَّه شیخ على اكبر هاشمى رفسنجانى - سرپرستان اصلى نشریه- از سال 1343 به بعد، انتشار آن ادامه نیافت.

این نشریه چون سالانه بود، به علت فرصت كافى براى تهیه مطالب مفید و خوب، از محتواى بهتر و غنی ترى برخوردار بود تا آن جا كه شاید بتوان گفت «مكتب تشیع» نشریه «نخبگان» بود و شخصیت هاى برجسته حوزه و دانشگاه در نوشتن مقالات آن شركت داشتند و در همین راستا بود كه می بینیم سال نامه دوم مكتب تشیع- 1339- به مذاكرات استاد علّامه طباطبایى با پروفسور هانرى كُربن ، درباره «شیعه» اختصاص می یابد.

پنجمین سال نامه مكتب تشیع به سال 1342 و پس از حوادث 15

خرداد، با مقالات ارزنده شخصیت هایى چون: آیت اللَّه سید ابوالفضل موسوى زنجانى، شهید دكتر سید محمد بهشتى، شهید دكتر محمد مفتح، استاد جعفر سبحانى، استاد محمد تقى جعفرى، شیخ على اكبر هاشمى رفسنجانى، محمد جواد حجتى كرمانى و دیگران انتشار یافت. آیت اللَّه موسوى زنجانى در مقاله اى تحت عنوان «نظام اجتماعى اسلام» به بررسى چگونگى سیستم حكومتى اسلام پرداخته بود. آقاى رفسنجانى مقاله اى درباره «اسرائیل و فلسطین» داشت و آخرسر، بحث این جانب هم تحت عنوان «دو مذهب » به بررسى اجمالى و فهرست گونه، بین روش سیاسى- اجتماعى اسلام و مسیحیت پرداخته بود.

این بحث بلافاصله در قم به طور مستقل انتشار یافت و چند ماه بعد، توسط «شركت انتشار» در تهران تجدید چاپ شد ... و تا امروز بیش از 24 بار با اطلاع نویسنده، تجدید چاپ شده است.

مطرح ساختن این بحث در آن برهه از زمان یك ضرورت بود، چرا كه میسیون هاى مسیحى همگام با مستشاران خارجى در سراسر كشور اسلامى ما به اصطلاح به «تبشیر مسیحیت»! پرداخته بودند و از طرف دیگر افسانه جدایى دین از سیاست، آن هم پس از آغاز نهضت امام خمینى، از سوى محافل وابسته به حاكمیت، به شدت «تبلیغ» مى شد و در واقع هر دو موضوع، نیاز به «روشن گرى» داشت.

بخش اول بحث، ماهیت مسیحیت و تبشیرگران را روشن می سازد و بخش دوم، ضمن شناخت اجمالى اسلام راستین، به ضرورت دخالت در سیاست و نقش علماى تشیع در مبارزات سیاسى، به ویژه مبارزه با توطئه هاى نظام حاكم می پردازد.

نشر این مباحث در سال 1342 كار ساده و بی خطرى نبود، ولى خداوند یارى كرد و كتاب، در مقیاس وسیعى در سراسر كشور توزیع گردید ... وقتى امام از زندان انفرادى آزاد و به قیطریه انتقال یافت، تنها آیت اللَّه سید محمد صادق لواسانى اجازه ملاقات با ایشان را داشت و در فرصتى كه پیش آمد، نسخه اى از «دو مذهب» را همراه نامه اى توسط آیت اللَّه لواسانى به خدمت امام فرستادم و پس از مدتى كه امام كتاب را خوانده بودند، توسط ایشان پاسخِ نامه مرا داده و در آن نوشته بودند:

«كتاب شما را دو بار خواندم و براى شما دعا كردم ...»

من نامه را همان روزها به دوستان هیئت تحریریه «مكتب اسلام» نشان دادم و جمله «دو بار خواندم» عنایت خاصى را نشان مى داد و بی شك از هدیه اى كه برایم فرستاده بودند، بسیار ارزشمندتر بود و با این كه تصمیم داشتم نامه را براى نخستین بار در مقدمه چاپ جدید كتاب بیاورم، اما متأسفانه در بین انبوهى از اوراق و اسناد، هر چه گشتم پیدا نشد و امیدوارم كه خداوند یارى كند و این نامه به دست آید تا چاپ بعدى كتاب را مزیّن سازد.

***

تجدید نظر یا افزایش مطالب این كتاب، نیازمند وقت كافى و فرصت وافى بود و بی شك كتاب را چندین برابرِ حجم كنونى آن می ساخت، چون علاوه بر اطلاعات ناشى از مطالعات مستمر، بررسى حضورى دستگاه پاپى در واتیكان و عملكرد تبشیرگران، تصورات مرا به مرحله تصدیق عینى رساند و طبعاً امكان بسط بحث را افزون تر ساخت، امّا دوستان ترجیح دادند كه چهارچوب نخستینِ كتاب تغییر نیابد و روی همین اصل، بخشى از مطالب جدید را در كتاب «واتیكان و امپریالیسم» آورده ام كه به زودى منتشر مى گردد[2] و بخش دیگرى را كه روابط تنگاتنگ تبشیرگران را با محافل امپریالیستى- آن هم فقط در یك منطقه- نشان می دهد، در كتاب «امپریالیسم و تبشیر در خلیج فارس»[3] آورده ام كه آن هم در آینده نزدیك منتشر خواهد شد.

در این چاپ، البته بحث كوتاهى را كه تحت عنوان «كلیسا و استعمار» در سال 1347 در شهر آخن، آلمان غربى نوشته بودم و در شماره 4 نشریه «اسلام، مكتب مبارز» ارگان انجمن هاى اسلامى دانشجویان در اروپا چاپ شده بود، عیناً در آخر كتاب می آورم، چون اغلب دوستان به آن دسترسى ندارند و موضوع آن هم با این كتاب تناسب دارد.

به امید آن كه كتاب؛ در مجموع براى جوانان ایران اسلامى مفید باشد و اگر كسانى آن را در گذشته یك بار خوانده اند، اكنون نیز براى بار دوم آن را بخوانند!.

قم: حوزه علمیه

سید هادى خسروشاهى

3/ 1/ 1370

مقدمّه چاپ اوّل

بحثى را كه مطالعه میفرمایید، فقط به عنوان طرح مسأله از من بپذیرید و تصدیق می كنید كه دامنه این بحث بسیار طولانى است و هر یك از عناوین كوچكى كه انتخاب شده، نیازمند شرح و بسط بیشتر و بحث مستقل و جداگانه اى است .

بنابراین اگر به علّت محدود بودن صفحات این نشریه [4] یا عدم وجود امكانات و شرایط مساعد میسّر نشد مطالب را آن طور كه لازم است بررسى نموده و تجزیه و تحلیل كنم، معذرت می خواهم.

«مؤلف»

25/ 2/ 1342 ش

مقدمه چاپ سوّم

در اثر استقبالى كه از این كتاب به عمل آمد، اكنون به چاپ سوّم آن اقدام مى شود. در چاپ جدید، تجدید نظرهایى نیز انجام گرفت و در بعضى از موارد مطالبى اضافه شد كه امیدوارم براى خوانندگان محترم جالب باشد.

چنان كه ملاحظه مى فرمایید، سعى شده است كه گفته هاى خود را با شواهدى از گفته ها و نوشته هاى دیگران و دلایل و مدارك زنده و غیر قابل انكار ثابت كنم و از این جاست كه انتظار دارم قضاوت خوانندگان محترم اعم از مسلمان و مسیحى منصفانه باشد و اگر اشكال و اعتراض و یا پیشنهادى داشته باشند، با كمال میل می پذیرم و حاضرم كه در اطراف آن به بحث و بررسى پرداخته شود.

علّت آن كه مباحث این كتاب به اختصار برگزار شده، آن است كه اصولًا طرح این بحث براى یك مقاله بود، ولى عملًا از حدود یك مقاله خارج شد ... و در هر صورت امیدوارم كه مورد توجّه برادران قرار گیرد.

سید هادى خسروشاهى ـ قم

دیماه 1