خاطرات مستند درباره آیت الله سیّد محمود طالقانى

مقدمه

در سطور نخستین مقدمه كتاب «متون ایرانى» - مجموعه اى از رساله هاى فارسى و عربى خطى كه اخیراً به چاپ رسیده است - جمله اى خواندم كه بسیار جالب بود: «گردش ایام مجال آن نمى دهد كه چندان صبر كنى تا همه شرایط و اسباب براى كارى بزرگ فراهم آید كه اگر صبر كردى تا چنان شود، به حكم شرع و عقل زیانكارى..»!

این بود كه از دایره دقت در حد وسواس سالیان دراز، در مورد نشر كامل خاطرات: سیاسى، اجتماعى و فرهنگى خود، به درآمدم و تصمیم بر آن شد كه مجموعه اى از «خاطرات مستند» خود را در زمینه هاى فوق و در رابطه با شخصیت هاى برجسته و فرهیخته دنیاى علم و دین، فقاهت و سیاست، در رساله هایى ولو كم حجم، به دست چاپ بسپارم، به ویژه كه اغلب آن ها، در سال هاى اخیر در گفتگوها و مصاحبه هاى مختلفى كه با اصحاب جراید و ارباب قلم داشتم، بیان شده و آماده نشر است.

و این تصمیم البته مى تواند دو نتیجه و فایدت! هم داشته باشد:

1ـ بالاخره این خاطرات مكتوب، از «حبس خانگى» و گردونه «فراموش شدن» و «زیر گرد و غبار مكتبه ماندن» رها مى شود و در اختیار عموم قرار مى گیرد.

2ـ علاقمندان و یا اهالى تاریخ و معاصران معاصر!، فرصت پیدا مى كنند كه حداقل نیم نگاهى به آن ها داشته باشند، به ویژه كه شرایط زمان و مكان، بنا بر تجربه اى كه همگى داریم، اجازه نمى دهد كتاب هاى قطور و چند صد صفحه اى ـ در هر زمینه اى ـ مورد مطالعه قرار گیرد، ولى مرور رساله هاى كم حجم، كاملاً سهل، آسان و قابل اجرا تواند بود!.

در این مرحله، مى توان انتظار داشت كه اهالى تاریخ و آشنایان با خاطرات، اشتباهات احتمالى ناشى از گفتوگوهاى متعدد در زمان هاى مختلف را یادآور شوند تا در چاپ مجموعه كامل در مجلداتى قطور، این خطاها رفع گردد و پس از تكمیل نهایى و حذف اضافات، و اضافه محذوفات!، در «قفسه هاى كتابخانه ها» براى مطالعه احتمالى آیندگان قرار گیرد.

تصور آنست كه هر كدام از این رساله هاى حدیث روزگار در كم حجم ترین صورت ها، شامل یك صد صفحه باشند كه در مواردى خاص، تعداد صفحات رساله ها از دویست صفحه هم فزون تر خواهد بود.

البته باید یادآور شد كه حسن اصلى این خاطرات، مستند بودن آن ها است كه به نظر مى رسد بخشى از حوادث تاریخ معاصر و جریان نهضت اسلامى ایران را به طور دقیق و صحیح با مدرك و سند ارزیابى و مطرح مى كند... در حال حاضر حدود 50 كتاب یا رساله تهیه شده است كه 20 جلد از آنها هم اكنون زیر چاپ قرار دارد و یا در مراحل پایانى آماده سازى و اخذ مجوز براى چاپ و نشر است.

بى تردید در صورت تكمیل نشر این رساله ها، مجموعه كامل آن ها را باز تحت عنوان كلى «حدیث روزگار» مى توان به صورت چند مجلد در چندین هزار صفحه و با چند صد عكس و سند، در اختیار عموم قرار داد.

محتواى اغلب این رساله ها، همان طور كه اشاره شد، شامل شرح حوادث تاریخى مى باشد كه بیشتر آن ها نتیجه و محصول گفت و گو با علاقه مندان به مسایل تاریخى، از اهالى قلم و جراید است كه پیش تر در بعضى از مجله هاى هفتگى، ماهانه، فصل نامه و یا روزنامه هاى یومیه و هفتگى، به مناسبت هاى مختلف، منتشر شده اند.

نقل مكرر بعضى از حوادث و خاطرات در برخى موارد، به علت مرور ایام و سنوات و فاصله زمانى بین انجام گفتگوها و مصاحبه ها، ظاهراً یك امر طبیعى مى باشد كه به یارى خدا در چاپ هاى بعدى، مى توان از آن پرهیز نمود، به ویژه اگر یاران تاریخ دان و صاحبان خاطرات، در رفع این نقیصه ما را با تذكارهاى خود یارى دهند.

***

 آنچه كه هم اكنون در اختیار قرار مى گیرد، رساله شماره 4 از «حدیث روزگار» مى باشد كه شامل خاطرات متفرقه اى است درباره آیت الله سیّد محمود طالقانى، آماده چاپ و نشر گردیده است. امید كه نشر رساله هاى دیگر درباره: امام خمینى، علامه سیّد محمّد حسین طباطبایى، آیت الله سید على خامنه اى، شهید دكتر سیّد محمّد حسینى بهشتى و دیگران هم به زودى انجام پذیرد.

اردیبهشت 1392

قم: سید هادی خسروشاهی

مركز بررسى هاى اسلامى